Czytaj dalej

SPEYBURN
U źródeł rzeki
Spey

Gorzelnia Speyburn to jedna z mniejszych i (przynajmniej do niedawna) odrobinę mniej znanych destylarni ze Speyside. Odkąd na początku lat 90-tych XX wieku pieczę nad nią przejął szkocki koncern Inver House, Speyburn rośnie w siłę i zdobywa nowe dla siebie rynki. Najważniejszym z nich jest bez wątpienia rynek amerykański, gdzie Speyburn święci triumfy, a wszystko przez lekki, owocowo-słodkawy profil, idealny dla amerykańskich podniebień. Zresztą, nie tylko amerykańskich…

Destylarnia Speyburn powstała w 1897 roku z inicjatywy braci Johna i Edwarda Hopkinsów. Usytuowano ją w pobliżu krystalicznie czystego źródła o nazwie Granty Burn, które stanowi jeden z głównych dopływów rzeki Spey. John Hopkins miał takiego nosa do jakości wody pochodzącej z wyżej wspomnianego źródła, że po dziś dzień, ponad sto lat od swych „narodzin”, Speyburn Distillery nadal zeń korzysta (a w zasadzie z dwóch źródeł: The Granty Burn i Broad Burn).

– u źródeł rzeki Spey

Narodziny

Budynki gorzelni zaprojektował słynny ówcześnie architekt Charles C. Doig. Przypisuje się mu zaprojektowanie aż 56 szkockich destylarni, w tym m. in. Pulteney, Balblair, Dufftown, czy Aberlour. Poza tym zasłynął on jako wynalazca tzw. Doig Ventilator, usytuowanej na dachu zakładu specjalnej pagody, której zadaniem jest usuwanie dymu torfowego powstającego w procesie słodowania.

i pagoda Doiga

Budynki

Tym samym Doig przyczynił się do znacznej poprawy wydajności każdego z zakładów, który zaprojektował, co więcej, Speyburn do dziś takową pagodę posiada. Zresztą jego wynalazek niejako wymusiło usytuowanie Speyburn Distillery. Otóż dolina Speyside jest dość stroma, a przestrzeń, którą Doig miał do dyspozycji, była mocno ograniczona. Dlatego też Speyburn posiada wysokie, lecz dość wąskie budynki. 

Speyburn Distillery leży w dolinie Speyside, blisko gorzelni Glen Grant, tuż obok miasteczka Rothes, niedaleko innego miasta Aberlour, gdzie z kolei obok siebie znajdują się destylarnie Aberlour i Craigellachie, po drodze między Dufftown a Elgin. Zakład zbudowano na bazie autentycznych rzecznych kamieni pochodzących z dna pobliskiej rzeki Spey.

i początki gorzelni

Położenie

Koszty budowy, oscylujące w okolicach 17 tysięcy funtów szterlingów, w całości pokryła firma należąca do „ojca założyciela” Speyburn - Johna Hopkinsa (John Hopkins & Co.). To on, wraz z bratem Edwardem, postanowili postawić gorzelnię w wyjątkowym roku 1897, roku Diamentowego Jubileuszu Królowej Wiktorii (60 lat na tronie Wielkiej Brytanii). Jakby tego było mało już na dzień 1 listopada tego samego roku planowano uruchomić produkcję pierwszych destylatów. Pośpiech i duża doza szczęścia opłaciły się. Choć z powodu opóźnień zakład uruchomił produkcję dopiero 15 grudnia, a zatrudnieni pracownicy zmuszeni byli wykonywać swe zadania okutani w zimowe płaszcze (w budynkach destylarni brakowało jeszcze drzwi i okien, a wokoło szalała śnieżna burza!), pod czujnym okiem pierwszego w historii zakładu kierownika, Johna Smitha, udało się napełnić jedną beczkę (typu butt) świeżym, „pierworodnym” destylatem z rocznika A.D. 1897 (taki też rocznik widniał na pierwszej butelce whisky, która powstała w Speyburn).

Po zakończeniu budowy zarządzanie zakładem zostało natychmiast przekazane powstałej specjalnie na tę okoliczność firmie Speyburn-Glenlivet Distillery, która właścicielem pozostawała do 1916 roku. Wtedy to Speyburn został sprzedany firmie DCL  (The Distillers Company Limited – obecnie Diageo).

DCL zarządzało gorzelnią aż do 1962 roku, kiedy to kontrolę nad wszelkimi operacjami z nią związanymi przejęło Scottish Malt Distillers (SMD); to od nich w 1992 roku odkupił ją jej obecny właściciel – Inver House Distillers (ściślej – koncern ThaiBev, który jest z kolei właścicielem Inver House).

Od Speyburn-Glenlivet do Inver House

W międzyczasie wydarzyło się kilka istotnych dla Speyburn historii. W 1939 roku gorzelnię zamknięto (ponownie; lata „posuchy” przypadły chwilę wcześniej między 1930 a 1934 rokiem)  i w okresie II Wojny Światowej służyła ona za schronienie dla szkockiego regimentu artylerii.

i pierwsze powojenne inwestycje

Lata II Wojny Światowej

Na szczęście działania wojenne nie naruszyły struktur budowli destylarni, dzięki czemu mogła ono ponownie otworzyć swoje podwoje już w 1947 roku. Trzy lata później, w 1950 roku, nastąpiła w zakładzie mała rewolucja. Tradycyjny transport za pomocą wozów ciągniętych przez konie zastąpiono transportem samochodowym. Wydajność gorzelni znacznie wzrosła. 

Lata 60-te XX wieku – kolejne przeobrażenia

W 1962 roku wprowadzono kolejne unowocześnienia. Dotychczasowe (węglowe) ogrzewanie alembików zastąpiono gazowym (parowym). W tym roku zmienił się też właściciel zakładu. W 1967 roku zrezygnowano z jednego z legendarnych wynalazków projektanta zakładu, Charlesa C. Doiga, tzw. „drum maltings”, specjalnych pneumatycznych bębnów obracających ziarna jęczmienia (jak na owe czasy były już po prostu przestarzałe). 

Era Inver House – zwiększenie produkcji

Tuż przed końcem XX wieku, w 1992 roku, Speyburn Distillery przechodzi w ręce Inver House, który zarządza zakładem po dziś dzień. A jest to zakład dość mały. Posiada tylko jeden komplet alembików, a roczna wydajność oscyluje w granicach miliona litrów. Jednakże, na fali boomu na whisky na świecie, jak czytamy na oficjalnej stronie internetowej gorzelni,  już od 2014 roku czynione były starania, by moc produkcyjna mogła zostać podwojona.

Tak też się stało – już w 2015 roku, po rozbudowie,  moc produkcyjna wzrosła aż do ponad 4 milionów litrów rocznie! Dzięki temu gorzelnia mogła rozpocząć podbój nowych rynków, szczególnie rynku Stanów Zjednoczonych, gdzie plasuje się w pierwszej dziesiątce najlepiej sprzedających się tam właśnie single maltów.

25Y 46% 0,7L

18Y 46% 0,7L

15Y 46% 0,7L

10Y 40% 0,7L

BRADAN ORACH" 40% 0,7

Przegląd portfolio

W oficjalnym portfolio gorzelni znajdują się obecnie same whisky słodowe (single malts). Najbardziej podstawową wersją jest wersja NAS – Speyburn Bradan Orach 40% ABV, poza tym mamy wersje z oznaczeniem wieku: 10yo 40% ABV, 15yo 46% ABV, 18yo 46% ABV. Do niedawna w sprzedaży była również wersja 25yo 46% ABV.

gorzelni Speyburn

Poza tym destylarnia ma także serię whisky z przeznaczeniem na strefy bezcłowe (Travel Retail Exclusive): Hopkins Reserve NAS 46% ABV, 10yo 46% ABV i 16yo 43% ABV.

Najnowszymi „dziećmi” zakładu są dwie whisky produkowane z przeznaczeniem wyłącznie na rynek amerykański: Speyburn Arranta Cask NAS 46% ABV (first fill bourbon casks) i Speyburn Companion Cask NAS 46% ABV (Buffalo Trace Bourbon Casks).

HOPKINS RESERVE 46% 1L 

The Speyburn Clan i co przyniesie przyszłość

W 2012 roku powstaje The Speyburn Clan – internetowa społeczność lubująca się w destylatach pochodzących z tejże destylarni (miejmy nadzieję, że dzięki tej społeczności powstanie w Speyburn niebawem Visitor Centre), zaś przez kolejne lata Speyburn odnosi coraz większe sukcesy na rynku amerykańskim.

Speyburn Distillery, choć nie wymiana jednym tchem z legendami jak Macallan, czy najbardziej popularnymi jak Glenmorangie i Glenfiddich, przez lata wypracowało sobie solidne podwaliny pod znakomitą markę. 

Poza tym przez lata gorzelnia zdobywa mnóstwo znaczących sukcesów na międzynarodowych konkursach i targach, w tym złote medale dla kilku whisky z dossier gorzelni oraz tytuły Speyside Distiller of the Year” (New York International Spirits Competition, 2016),  „Whisky Distiller of the Year” („Whisky Magazine”, 2017) i „Scotland Distiller of the Year” (Icons of Whisky, 2017).

Świadczy to o tym jaki potencjał drzemie w tejże destylarni, która, w dobie coraz większego zainteresowania whisky na świecie, radzi sobie z roku na rok coraz lepiej i, czego jestem niemal pewien, jeszcze nie raz zaskoczy nas, finalnych odbiorców, czymś naprawdę wyśmienitym.

Pozostaje tylko czekać…racząc się przy tym, co oczywiste, szklaneczką Speyburn Single Malt Whisky.

Zaglądaj na kukunawa.pl

Po więcej historii i dobrej whisky