Określenia używane w tematyce whisky, które dla laika
mogą być niezrozumiałe
Wraz z rozwojem nowych dziedzin życia,
pracy, przemysłu czy produktów, powstają
nowe określenia, słowa czy tak zwany „żargon”.
Jest to proces naturalny i potrzebny dla
kształtowania się słowotwórczych zwrotów
i zapożyczeń słownych, które zyskują nowe znaczenie. Tak powstały język czy bardziej - zbiór
określeń, pozwala na szybsze i bardziej
precyzyjne przekazywanie informacji.
Może on również pełnić rolę bariery, inicjacyjnie określającej stopnień wtajemniczenia
w zagadnienie i temat. Oczywiście w zależności
od zakresudanej dziedziny, język taki może
nabierać lokalnych naleciałości czy zyskiwać określenia stosowane tylko w obszarze językowym danego obszaru, odrzucając jednocześnie
uniwersalny międzynarodowy charakter.
Pewna część pojęć potrafi jednak wznieść się ponad podziały lingwistyczne i w każdym miejscu na ziemi, prezentować się w swojej oryginalnej pierwotnej postaci. W olbrzymim świecie napojów
alkoholowych nie jest inaczej, a jego dynamiczny rozwój i parcelacja pomiędzy dziedziny i gatunki, determinuje przyrost określeń używanych
wyłącznie w odniesieniu do danej dziedziny.
Skupiając się na zagadnieniu opisania
i przybliżenia zwrotów charakterystycznych
dla gatunku whisky, doświadcza się pewnej rozbieżności, wieloznaczności czy regionalizacji. Paralelizm w rozwoju i niekiedy odmienne warunki kształtowania się tego gatunku sprawił, że
w zależności od kraju pochodzenia, pewne
terminy mogą ulegać modyfikacjom.
Wychodząc ponad te podziały, w poniższym tekście wymienione zostały - w kolejności dowolnej, określenia spotykane często oraz rzadziej, w każdym kraju lub tylko w niektórych. Słownik zawiera również określenia zwyczajowe, które mogą być używane lokalnie
w Polsce oraz inne, które spotkać
można w opisach producentów.
Czasami zwany white dog, jest to efekt
kolejnych destylacji low wine. Najczęściej jest rozcieńczany wodą, do mocy około 63,5%
i wlewany do beczek, aby po okresie
leżakowania mógł przemienić się w whisky.
To nic innego jak ogólne określenie beczek
służących do leżakowania whisky
Jest to produkt najczęściej pierwszej destylacji, zawierający niskie stężenie alkoholu - około 30%.
Proces fizyczno-chemiczny, podczas
którego następuje rozdział cieczy o różnych temperaturach wrzenia. Dzięki temu udaje się oddzielić alkohol i inne związki od wody, czego
Urządzenie służące do destylacji okresowej (periodycznej). Najczęściej wykonane z miedzi.
Cask lub barrel
New make spirits (spirytus surowy)
Low wine (surówka gorzelnicza)
Destylacja
Alembik
Sherry cask
Quarter cask
Barrel
Hogshead
Butt
Mała beczka około 50l, powstała najczęściej
z beczki po amerykańskiej whisky i pozwalająca
dzięki większemu stosunkowi powierzchni do
ilości trunku, przyśpieszyć proces dojrzewania.
W praktyce często pozwala „zasilić” trunek
mocnymi nutami drewna i dębu.
Zwrot sugerujący wykorzystanie do leżakowania beczek po hiszpańskim winie sherry.
Najczęściej jest to typowa beczka około 200l,
w której dojrzewają amerykańskie whiskey.
Często spotykany rozmiar beczki, będący powiększoną beczką po amerykańskiej
whiskey do objętości 250l.
To duża beczka, o pojemności około 600l, służąca najczęściej do leżakowania sherry, a następnie wykorzystywana do dojrzewania whisky.
Kastrowanie (rozcieńczanie)
Mieszanie whisky
Kupażowanie
Single barrel (cask)
Cask finisz
Łączenie whisky z innymi. Często stosowane
dla odróżnienia tego procesu od mieszania.
Kupażując, łączy się trunki z tej samej gorzelni,
lecz innych beczek, partii czy roczników.
Kolokwialne określenie, informujące
o dodawaniu przed butelkowaniem do whisky
wody, w celu obniżenia jej wartości alkoholu.
Proces polegający na łączeniu whisky
z różnych gorzelni.
Informacja ta sugeruje, iż butelka whisky
została napełniona z jednej beczki, bez
kupażowania z innymi.
Zwrot ten najczęściej poprzedzony jest informacją
o typie beczki, a przekazuje wiedzę o przelaniu na ostatni okres leżakowania trunku do innej beczki
niż pierwotnie używanej.
Nie filtrowana (non-chill filtered; NC)
Lomond still
Column still (coffey still)
Pot still
Natural color
CS (Cask Strength)
Informacja świadczy o niepoddawaniu whisky procesowi filtracji, pozbawiającego jej pewnej
ilości składników, wydobytych z wnętrza beczki.
Jej skutkiem ubocznym jest możliwość pojawienia
się zmętnień w butelce lub kieliszku.
Urządzenie do destylacji coraz rzadziej spotykane, będące hybrydą pomiędzy kolumną a alembikiem.
Urządzenie umożliwiające destylację w systemie ciągłym, przeciwstawne dla okresowego alembiku.
Inne określenie na alembiku.
Określenie sugerujące, że do trunku nie dodano karmelu E-150, służącego do zmiany koloru.
Określenie mówiące o niedodaniu do whisky, po okresie leżakowania, wody przed butelkowaniem.
Pure malt
Straight whiskey
PX
Określenie obecnie wyparte ze Szkocji i zastąpione określeniem blended malt, oznaczającym
whisky mieszaną jedynie z destylatów słodowych,
z różnych gorzelni. Zwrot ten nadal funkcjonuje
w Japonii.
Określenie dotyczące whisky amerykańskich informujące o tym, że trunek dojrzewał minimum
4 lata (chyba że etykieta mówi co innego).
Pochodzi z jednej gorzelni albo jest trunkiem
tego samego typu, produkowanym w gorzelniach
w jednym Stanie. W zależności od przeważającego zboża w składzie zacieru, określenie straight
może poprzedzać jego nazwa.
Skrót oznaczający najczęściej wykorzystanie
do leżakowania beczek po Pedro Ximenez najsłodszym hiszpańskim gatunku sherry.
Bond, bonded, bottled in bond
lub aged in bond
Unpeated
Peat, peated, torfowy lub dymny
Small Batch
Spotykany w USA, termin oznaczający, iż trunek leżakował minimum 4 lata, w dębię pod federalnym nadzorem. Został wyprodukowany w jednej gorzelni oraz w jednym sezonie. Dodatkowo musi zawierać minimum 50% alkoholu oraz nie może posiadać żadnych dodatków smakowych.
Zwrot ten sugeruje, iż przy suszeniu jęczmienia,
nie wykorzystano dymu ze spalania torfu.
Określenie to informuje o wykorzystaniu do suszenia, słodu jęczmiennego, dymu uzyskanego zespalania torfu.
Termin stosowany najczęściej w odniesieniu
do amerykańskiej whiskey (niekiedy szkockiej), oznaczający edycję powstałą z połączenia beczek
o odmiennym charakterze, w małych partiach.