Czytaj dalej
Wiek XXI pod względem popytu na whisky i ruchów w branży jest niezwykle ekscytujący. Niedługo przed tym okresem, w połowie ostatniej dekady XX wieku powstała gorzelnia na wyspie z ogromnymi tradycjami gorzelniczymi. Wyspie, która żadnej nowej gorzelni nie widziała przez 150 lat.
Trudno uwierzyć, ale ponad 150 lat temu na Arran działało około 50 gorzelni (większość nielegalnych). Cenione za jakość swych whisky święciły triumfy i mocno konkurowały z destylatami z kontynentu. Niestety, kryzysy i chciwość wzięły górę, jakość poczęła spadać, a ostatni zakład, Lagg, zamknięty został w 1840 roku.
Trudno to pojąć
Arran jest piękną i bardzo zróżnicowaną wyspą, którą zamieszkuje ledwie 5 tysięcy osób. Nazywana jest „rajem geologów” i „Szkocją w miniaturze” przez wzgląd na swą naprawdę bogatą różnorodność pod względem ukształtowania terenu. Położona na zachodnim wybrzeżu Szkocji, u ujścia rzeki Clyde (Firth of Clyde), jest siódmą co do wielkości (w sensie ogólnym) wyspą szkocką.
O wyspie
Gorzelnia Arran znajduje się w północnej części wyspy, w mieście Lochranza. Wybór tego miejsca nie był przypadkowy – wszak akurat te tereny dają dostęp do znakomitej wody (z jeziora Loch Na Davie, źródło Glenn Easan Biorach) oraz posiadają duży, nie do końca jeszcze wykorzystany, potencjał turystyczny.
Położenie gorzelni
Arran założył Harold J. Curie, do niedawna pracujący na stanowisku dyrektora w Chivas Brothers. Cała operacja rozpoczęła się w 1993 roku od wyboru miejsca pod budowę gorzelni. Sam proces budowy ruszył 16 grudnia 1994 roku i, z niewielkimi przerwami (prace wstrzymano, by jeden z gatunków orła mógł się w spokoju zagnieździć na pobliskich wzgórzach), trwał do 29 czerwca 1995 roku, gdy o godzinie 14:29 spłynął z alembików pierwszy gotowy destylat. Oficjalne otwarcie destylarni nastąpiło niedługo później, bo 17 sierpnia.
Początki
Arran uruchomiła swoje centrum dla odwiedzających już w 2 lata po uruchomieniu produkcji. Uczyniła to 9 sierpnia 1997 roku sama Królowa Elżbieta II, która w zamian otrzymała po beczce z destylatem dla swych wnuków – Williama i Harry’ego. Obie beczki nadal dojrzewają w magazynach zakładu.
Visitors centre
W 3 lata po uruchomieniu produkcji w Arran gotowa była pierwsza tamtejsza whisky. Oficjalnego, w odpowiedni sposób celebrowanego otwarcia pierwszej beczki dokonał znany aktor, Ewan McGregor. Podobnie jak brytyjska Królowa, McGregor również został obdarowany własną beczką, która także po dziś dzień leżakuje w magazynach Arran.
Ewan McGregor
Harold Currie dość szybko sprzedał gorzelnię grupie prywatnych osób. W tym czasie dyrektorem zarządzającym został Euan Mitchell, były dyrektor słynnej destylarni Springbank. Kierownikiem gorzelni do 2007 roku był Gordon Mitchell (w tym roku odszedł na emeryturę, a w 2013 roku zmarł), schedę po nim przejął James MacTaggart (do dziś).
Zmiany
Wspominałem już w tym tekście o gorzelni Lagg. Ta pierwotna działała na Arran w latach 1825-1840. Właściciele Arran, po sukcesie odniesionym z pierwszą gorzelnią, postanowili zbudować nowy zakład. W ten sposób, tym razem na południu wyspy, w 2019 roku powstała nowa wersja Lagg.
Lagg
Arran nie zamierzała produkować li tylko i wyłącznie lekką, nietorfową whisky. W ten sposób do portfolio zakładu pod koniec 2010 roku dołączono średnio torfową whisky Machrie Moor (swą nazwę edycja ta zawdzięcza datowanym na okres od 3500 do 1500 r. p.n.e. neolitycznym kamiennym kręgom, które stanowią turystyczną atrakcję wyspy Arran).
Machrie Moor
Wspomniałem już o Lagg i torfowej whisky Machrie Moor. Jako że Arran i Lagg mają jednego właściciela łatwo w takich okolicznościach przyrody o pełną i harmonijną współpracę. To właśnie Lagg, oprócz swej mocno torfowej whisky, ma także wytwarzać Machrie Moor, Arran zaś zamierza skupić się na wytwarzaniu destylatów pozbawionych torfu.
Współpraca
Arran natenczas ma niewielkie moce produkcyjne – wytwarza 1,2 miliona litrów destylatu rocznie. Dzieje się to dzięki 5 kadziom fermentacyjnym i ledwie 1 parze alembików. Co ciekawe, w Arran fermentacja trwa krócej, niż w Lagg, jednakże alembiki mają nietypowy, sprzyjający produkcji lekkich whisky, kształt (szerokie i okrągłe u dołu, z dość długą szyjką).
Produkcja
Pomimo niewielkich mocy produkcyjnych Arran ma bogate i szerokie portfolio. Na szczególną uwagę zasługują wersje bez filtracji i barwienia, niekiedy z naturalną mocą beczki. No i ten finisz po Amarone… A jak już sięgniecie po Arran warto przejść do Lagg, która już teraz posiada niewielkie, acz arcyciekawe dossier…
Jest z czego wybierać